Odpowiedzialność funkcjonariusza Policji za wypadek drogowy spowodowany w czasie służby

Policjant udający się na miejsce interwencji oznakowanym radiowozem nieumyślnie narusza zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym i powoduje wypadek, w którym osoba kierująca innym pojazdem odnosi obrażenia ciała w postaci licznych potłuczeń i złamania ręki. Poszkodowany przechodzi zabieg operacyjny w związku ze złamaniem oraz rehabilitację. Po kilkunastu tygodniach ręka wraca do pełnej sprawności. Poważnemu uszkodzeniu uległ radiowóz i pojazd poszkodowanego, ale auta ostatecznie da się naprawić. Radiowóz posiada ubezpieczenie OC, ale nie został zaopatrzony w AC. 

Jak kształtuje się odpowiedzialność funkcjonariusza w przedstawionej sytuacji?

Odpowiedzialność majątkowa policjanta - podstawowe informacje

Policjant parkuje radiowóz przed komisariatem i na skutek chwilowej nieuwagi zalicza obcierkę ze stojącym obok betonowym kwietnikiem. Radiowóz musi odbyć wizytę u blacharza i lakiernika. Radiowóz nie ma ubezpieczenia AC. Inny przypadek. Policjant w trakcie służby korzysta z przenośnego urządzenia umożliwiającego bezpośredni dostęp do Krajowego Systemu Informacyjnego Policji - popularnego "MTN-a". W wyniku nieuwagi urządzenie wypada mu z ręki i ulega uszkodzeniu. Jeszcze inny przykład. Policjant (co wydaje się wręcz nieprawdopodobne) umyślnie uszkadza powierzony mu sprzęt. Jak w takich sytuacjach kształtuje się odpowiedzialność policjanta za spowodowanie szkody?

Raport przed wymierzeniem kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby

Postępowanie dyscyplinarne w Policji prowadzi rzecznik dyscyplinarny. Gromadzi dowody, sporządza sprawozdanie z przeprowadzonych czynności i proponuje jaką karę wymierzyć obwinionemu. Nie on jednak decyduje o ostatecznym rozstrzygnięciu sprawy dyscyplinarnej, ale przełożony dyscyplinarny - komendant, z którym obwiniony w toku sprawy co do zasady ani razu nie staje "oko w oko". Przełożony dyscyplinarny nie ma bowiem obowiązku wysłuchania obwinionego przed wydaniem orzeczenia kończącego to postępowanie. Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, kiedy przełożony ma zamiar orzec wobec funkcjonariusza najsurowszą karę, jaką jest wydalenie ze służby.

Czy policjantowi przysługuje odszkodowanie za wypadek w drodze do pracy?

Do dnia 30 czerwca 2014r. obowiązywała ustawa o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą w Policji z dnia 16 grudnia 1972r., która dopuszczała możliwość uzyskania przez policjanta odszkodowania za wypadek, który wydarzył się w drodze z domu do jednostki, w której pełnił służbę lub w drodze powrotnej. Wraz z wejściem w życie ustawy o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą z dnia 4 kwietnia 2014r. stan ten uległ zmianie na niekorzyść mundurowych.

Wysokość odszkodowania za wypadek i chorobę związane ze służbą w Policji

W razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą funkcjonariuszowi Policji przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Jaką kwotę może faktycznie otrzymać poszkodowany poicjant?  W dalszej części wpisu przedstawiam konkrety na ten temat.

Kary w postępowaniu dyscyplinarnym

W jaki sposób może zostać ukarany funkcjonariusz Policji w przypadku uznania go za winnego przewinienia dyscyplinarnego? Ustawa o Policji (art. 134a) przewiduje katalog kar jakie mogą zostać wymierzone policjantowi. 

1. Nagana.

Kara nagany oznacza wytknięcie ukaranemu przez przełożonego dyscyplinarnego niewłaściwego postępowania. Jest to najłagodniejsza sankcja dyscyplinarna.

2. Zakaz opuszczania wyznaczonego miejsca przebywania.

Kara zakazu opuszczania wyznaczonego miejsca przebywania oznacza zakaz opuszczania wyznaczonego miejsca przebywania przez ukaranego pełniącego służbę w systemie skoszarowanym. Karę wymierza się na okres od 3 do 14 dni.

W czasie odbywania kary zakazu opuszczania wyznaczonego miejsca przebywania ukarany jest zobowiązany:

1) w czasie wolnym od zajęć służbowych przebywać w jednostce organizacyjnej Policji, w której pełni służbę, lub innym miejscu wyznaczonym przez przełożonego;

2) zgłaszać się do przełożonego lub innego wskazanego policjanta w określonych odstępach czasu, nie częściej jednak niż cztery razy na dobę.

3. Ostrzeżenie o niepełnej przydatności do służby na zajmowanym stanowisku.

Kara ostrzeżenia o niepełnej przydatności na zajmowanym stanowisku oznacza wytknięcie ukaranemu niewłaściwego postępowania i uprzedzenie go, że jeżeli ponownie popełni przewinienie dyscyplinarne, może zostać wyznaczony na niższe stanowisko służbowe w trybie dyscyplinarnym lub ukarany surowszą karą dyscyplinarną. Ostatnia z dość łagodnych sankcji.

4. Wyznaczenie na niższe stanowisko służbowe.

Kara wyznaczenia na niższe stanowisko służbowe oznacza odwołanie lub zwolnienie z dotychczas zajmowanego stanowiska służbowego i powołanie lub mianowanie na stanowisko służbowe niższe od dotychczas zajmowanego. Przeniesienie na niższe stanowisko wiąże się ze zmniejszeniem uposażenia. Co istotne przed zatarciem kary wyznaczenia na niższe stanowisko służbowe policjanta nie można powołać lub mianować na wyższe stanowisko służbowe. Jest to więc już dość dotkliwa sankcja, którą obwiniony realnie odczuje.

5. Obniżenie stopnia.

Kara obniżenia stopnia oznacza obniżenie posiadanego stopnia policyjnego.  Karę tę można wymierzyć tylko obok kary wyznaczenia na niższe stanowisko służbowe lub kary wydalenia ze służby.

6. Wydalenie ze służby.

Jest to najsurowsza kara jaka może zostać wymierzona policjantowi za popełnienie przewinienia dyscyplinarnego. Wymierzana za najcięższe uchybienia.

Należy pamiętać, że za popełnione przewinienie dyscyplinarne można wymierzyć tylko jedną karę dyscyplinarną. Jedynym wyjątkiem w tym zakresie jest obniżenie stopnia, które jest wymierzane obok przeniesienia na niższe stanowisko, ewentualnie w przypadku wydalenia ze służby.

Za popełnienie kilku przewinień dyscyplinarnych można wymierzyć jedną karę dyscyplinarną, odpowiednio surowszą.

Dyscyplinarka w Policji - przedawnienie

Czy postępowanie dyscyplinarne można wszcząć w każdym czasie? Czy karę dyscyplinarną można wymierzyć po kilku latach od popełnienia przewinienia dyscyplinarnego? Na te pytania postaram się odpowiedzieć w niniejszym wpisie.

Zgodnie z art. 135 ustawy o Policji postępowania dyscyplinarnego nie wszczyna się po upływie 90 dni od dnia powzięcia przez przełożonego dyscyplinarnego wiadomości o popełnieniu przewinienia dyscyplinarnego. 

Istotne jest w tym przypadku to, kiedy po raz pierwszy przełożony dyscyplinarny (właściwy komendant) uzyska informację o takim zachowaniu policjanta, które może być kwalifikowane jako naruszenie dyscypliny służbowej. 

Nawet jeśli postępowanie dyscyplinarne zostanie wszczęte wobec policjanta w terminie 90 dni od popełnienia deliktu dyscyplinarnego, to w grę wchodzi jeszcze przedawnienie karalności. Kary dyscyplinarnej nie można bowiem wymierzyć po upływie 2 lat (w 2020r. nastąpiła zmiana przepisów w tym zakresie, wcześniej był to 1 rok) od dnia popełnienia przewinienia dyscyplinarnego. 

UWAGA! Należy jednak pamiętać, że bieg powyższego terminu jest wstrzymywany w przypadku zawieszenia postępowania. Teoretycznie więc w takim przypadku kara dyscyplinarna może zostać wymierzona po upływie 2 lat od zaistnienia zdarzenia, którego dotyczy dyscyplinarka.

Sytuacja zmienia się diametralnie jeśli przewinieniem dyscyplinarnym jest czyn zawierający jednocześnie znamiona przestępstwa lub wykroczenia albo przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Upływ terminu przedawnienia dla wymierzenia kary dyscyplinarnej nie może nastąpić wówczas wcześniej niż terminów przedawnienia karalności tych przestępstw lub wykroczeń. Wówczas terminy te liczone są w latach na takich zasadach jakie są przewidziane w Kodeksie karnym, Kodeksie skarbowym czy Kodeksie wykroczeń. 

W tym miejscu chciałbym przypomnieć, że ostatnio zmieniły się regulacje dotyczące przedawnienia wykroczeń. Od 1 czerwca 2017r. obowiązuje 3 letni termin przedawnienia  takich czynów pod warunkiem jednak, że w ciągu roku od popełnienia czynu zostało wszczęte postępowanie w sprawie o wykroczenie. Jeśli zatem przewinienie dyscyplinarne będzie mogło zostać potraktowane jednocześnie jako wykroczenie i zostanie wszczęte w tym zakresie postępowanie wykroczeniowe, to wówczas wymierzenie kary dyscyplinarnej wobec funkcjonariusza będzie możliwe nawet w okresie 3 lat od popełnienia tego przewinienia.

Przeczytaj także:

Za co grozi odpowiedzialność dyscyplinarna w Policji?

Kary w postępowaniu dyscyplinarnym

Kara dyscyplinarna po zwolnieniu policjanta ze służby

Możliwość uzyskania kopii dokumentów z akt postępowania dyscyplinarnego

Jeden z czytelników bloga zwrócił się do mnie drogą mailową z zapytaniem, czy obwiniony funkcjonariusz Policji podczas przeglądania akt postępowania dyscyplinarnego oraz sporządzania z nich notatek może także wykonać fotokopię dokumentów znajdujących się w tych aktach (przy wykorzystaniu własnych urządzeń) bądź uzyskać ich kserokopię? Odpowiedzi postanowiłem udzielić na blogu.